Κάρλα

Η λίμνη Κάρλα, η Βοιβηΐς, όπως ήταν γνωστή στην αρχαιότητα, είχε πάρει το όνομά της από την πόλη Βοιβηΐδα της αρχαίας Θεσσαλίας, η οποία κατελάμβανε το νοτιοανατολικό τμήμα της Ανατολικής Θεσσαλίας.

Η λίμνη υμνήθηκε από τον Πίνδαρο, τον Ευρυπίδη, τον Οβίδιο, τον Στράβωνα, τον Όμηρο και άλλους. Συνδέθηκε με τον θεό Απόλλωνα, όπου στην περιοχή ερωτεύθηκε την Κυρήνη, την καλλονή Δάφνη και με την Κορωνίδα, κόρη του βασιλέως Αλεγύα, γέννησε τον φημισμένο στην αρχαιότητα γιατρό Ασκληπιό. Πέρασμα για τους ήρωες και τους ημιθέους όπως οι Αμαζόνες, ο Ηρακλής και ο Θησέας και μούσα εμπνεύσεως για τους ποιητές, η αρχαία Βοιβηίς υπήρξε μία από τις σημαντικότερες λίμνες του ελλαδικού χώρου και ένα μοναδικό φυσικό τοπίο.

Η λίμνη αποξηράνθηκε το 1962, επειδή την εποχή εκείνη προκαλούσε πλημμύρες στις πέριξ γεωργικές καλλιέργειες, ενώ ορισμένες βαλτώδεις εκτάσεις γύρω της προκαλούσαν την έντονη παρουσία εντόμων. Η ελονοσία από τα στάσιμα νερά που είχαν συγκεντρωθεί από τις συνεχόμενες πλημμύρες εκείνης της περιόδου, η επιθυμία αυξήσεως του εισοδήματος των κατοίκων με την καλλιέργεια των αποξηραμένων εκτάσεων αλλά και πολιτικές σκοπιμότητες ήταν μερικοί από τους λόγους που οδήγησαν στην αποξήρανση της λίμνης το 1962. Το 1955 συγκεκριμένα, η πολιτεία απεφάσισε την αποξήρανση της λίμνης με μία σήραγγα μήκους 10.150 μέτρων, που θα διοχέτευε τα νερά της λίμνης στον Παγασητικό κόλπο. Το 1957 ξεκίνησε η κατασκευή της σήραγγος και το 1960 άρχισε η εκκένωση της λίμνης, η οποία ολοκληρώθηκε μέσα σε δύο χρόνια. Απεδόθησαν 80.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης στους αγρότες της Θεσσαλίας, σε μία εποχή που η ελληνική γεωργία πραγματοποιούσε τα πρώτα βήματά της προς την εκβιομηχάνιση.

Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι οι επιπτώσεις ήταν μεγαλύτερες από το όφελος που προσέφερε η αποξήρανσή της. Τα χωράφια που προήλθαν από την εκκένωση της λίμνης δεν αύξησαν τα εισοδήματα των κατοίκων όπως ανεμένετο και δεν απέδωσαν τα απαιτούμενα οφέλη, αφού με τις πρώτες βροχές τα κτήματα πλημμύριζαν και γίνονταν βούρκος. Οι ψαράδες της Κάρλας έμειναν χωρίς κάποιο εισόδημα και έγιναν εκ των πραγμάτων γεωργοί για να επιβιώσουν. Τα αποτελέσματα για την φύση όμως ήταν ακόμη πιο επώδυνα. Ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας άρχισε να μειώνεται, τα άλατα που είχαν συσσωρευθεί στο έδαφος από την πρώην λίμνη κατέστρεψαν την ποιότητα των στρωμάτων του εδάφους, τα νερά σε ορισμένα σημεία έγιναν υφάλμυρα και δημιουργήθηκαν ρήγματα μεγάλου μήκους στην ευρύτερη περιοχή. Παρατηρήθηκαν επίσης έντονες κλιματολογικές αλλαγές, αδυναμία υδροδοτήσεως των οικισμών και της πόλεως του Βόλου, ο Παγασητικός κόλπος εδέχθη, μέσω των στραγγιστικών νερών, μεγάλα φορτία λιπασμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων που διετάραξαν το οικοσύστημά του.

Μπροστά σ’ αυτές λοιπόν τις τρομακτικές κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις το ΥΠΕΧΩΔΕ ως αρμόδιο υπουργείο για το περιβάλλον κατέληξε στην επαναδημιουργία της λίμνης σ’ ένα τμήμα εκτάσεως 38.000 στρεμμάτων. Έτσι, απεφασίσθη η αναδημιουργία της λίμνης με μέγεθος 38.000 στρέμματα. Το έτος 1999 ξεκίνησε η κατασκευή του έργου της ανασυστάσεως της λίμνης Κάρλα, ενώ τον Δεκέμβριο του 2010 άρχισε η άντληση νερού από τον ποταμό Πηνειό.

Η επαναδημιουργία της λίμνης απεκατέστησε ενέργειες και λάθη του παρελθόντος. Ο άνθρωπος στο παρελθόν παρεβίασε τους νόμους και τις αρχές της φύσεως, χωρίς να σεβασθεί την νομοτέλειά της, καταστρέφοντας τους σκοπούς και την ομορφιά της. Η αμφίδρομη σχέση όμως του ανθρώπου με την φύση πέρασε πολλές διακυμάνσεις και έφθασε κάποιαν στιγμή στο σημείο ο άνθρωπος να καταλάβει ότι η φύση είναι η μεγάλη τροφός και αποτελεί τον πρωταρχικό παράγοντα της πολιτισμικής και πνευματικής του προόδου. Η επαναδημιουργία της λίμνης Κάρλας, ύστερα από σαράντα χρόνια, αποτελεί ένα μοναδικό επίτευγμα παγκοσμίου σημασίας, είναι η αποκατάσταση της σχέσεως του ανθρώπου με το περιβάλλον και η αναγνώριση των μοναδικών φυσικών, πολιτιστικών και πολιτισμικών χαρακτηριστικών που διεμορφώθησαν διαχρονικά στην λίμνη Κάρλα.

Knowing (τεχνητή λίμνη Κάρλα)

Τα έργα αποξηράνσεως της λίμνης Κάρλα ξεκίνησαν το 1957. Το 1960 άρχισε η εκκένωση της λίμνης, η οποία ολοκληρώθηκε δύο χρόνια μετά, το 1962. Λόγω των σοβαρών κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την αποξήρανση της λίμνης, το έτος 1982 το κράτος έλαβε την απόφαση επαναδημιουργίας ενός μέρους της λίμνης. Το έτος 1999 ξεκίνησε η κατασκευή του έργου της ανασυστάσεως, ενώ τον Δεκέμβριο του 2010 άρχισε η άντληση νερού από τον ποταμό Πηνειό. Η χρηματοδότηση του έργου έγινε με κονδύλια της Ε.Ε. Το έργο δεν είχε ολοκληρωθεί μέχρι σήμερα (2015!) λόγω των καθυστερήσεων από τον δυσκίνητο κρατικό μηχανισμό, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει με απένταξη αν δεν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους οπότε θα ζητηθεί από την Ε.Ε. η επιστροφή των 240.000.000 € που είναι το κόστος χρηματοδοτήσεως του έργου.

– Η προέκταση της νοητής ευθείας που διατρέχει το τοιχίο που αποτελεί την δυτική πλευρά της λίμνης Κάρλα, καταλήγει ακριβώς στον ναό του Απόλλωνος στους Δελφούς. Και ανάποδα: η ευθεία που ενώνει τον ναό του Απόλλωνος στους Δελφούς με το τέλος του τοιχίου της δυτικής πλευράς της λίμνης Κάρλα, διατρέχει ολόκληρο το μήκος του τοιχίου χωρίς η ευθεία να παρεκκλίνει (του τοιχίου) ούτε χιλιοστό. Η ευθεία που διατρέχει το μήκος του τοιχίου της δυτικής πλευράς της λίμνης Κάρλα και καταλήγει στον ναό του Απόλλωνος στους Δελφούς έχει μήκος 119,08 χιλιόμετρα.

– Η προέκταση της νοητής ευθείας που διατρέχει το τοιχίο που αποτελεί την πρώτη νότια πλευρά της λίμνης Κάρλα, καταλήγει ακριβώς στον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο. Και ανάποδα: η ευθεία που ενώνει τον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο με το τέλος του τοιχίου της πρώτης νότιας πλευράς της λίμνης Κάρλα, διατρέχει ολόκληρο το μήκος του τοιχίου χωρίς η ευθεία να παρεκκλίνει (του τοιχίου) ούτε χιλιοστό. Η ευθεία που διατρέχει το μήκος του τοιχίου της πρώτης νότιας πλευράς της λίμνης Κάρλα και καταλήγει στον ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο έχει μήκος 433,57 χιλιόμετρα.

– Η προέκταση της νοητής ευθείας που διατρέχει το τοιχίο που αποτελεί την δεύτερη νότια πλευρά της λίμνης Κάρλα, καταλήγει ακριβώς στον Τύμβο της Αμφιπόλεως. Και ανάποδα: η ευθεία που ενώνει τον Τύμβο της Αμφιπόλεως με το τέλος του τοιχίου της δεύτερης νότιας πλευράς της λίμνης Κάρλα, διατρέχει ολόκληρο το μήκος του τοιχίου χωρίς η ευθεία να παρεκκλίνει (του τοιχίου) ούτε χιλιοστό. Η ευθεία που διατρέχει το μήκος του τοιχίου της δεύτερης νότιας πλευράς της λίμνης Κάρλα και καταλήγει στον Τύμβο της Αμφιπόλεως έχει μήκος 177,62 χιλιόμετρα.

– Η προέκταση της νοητής ευθείας που διατρέχει το τοιχίο που αποτελεί την τρίτη νότια πλευρά της λίμνης Κάρλα, καταλήγει ακριβώς στον ναό της Νεμέσεως στον Ραμνούντα. Και ανάποδα: η ευθεία που ενώνει τον ναό της Νεμέσεως στον Ραμνούντα με το τέλος του τοιχίου της τρίτης νότιας πλευράς της λίμνης Κάρλα, διατρέχει ολόκληρο το μήκος του τοιχίου χωρίς η ευθεία να παρεκκλίνει (του τοιχίου) ούτε χιλιοστό. Η ευθεία που διατρέχει το μήκος του τοιχίου της τρίτης νότιας πλευράς της λίμνης Κάρλα και καταλήγει στον ναό της Νεμέσεως στον Ραμνούντα έχει μήκος 175,37 χιλιόμετρα.

– Η προέκταση της νοητής ευθείας που διατρέχει το τοιχίο που αποτελεί την ανατολική πλευρά της λίμνης Κάρλα, καταλήγει ακριβώς στο αρχαίο θέατρο της Σπάρτης. Και ανάποδα: η ευθεία που ενώνει το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης με το τέλος του τοιχίου της ανατολικής πλευράς της λίμνης Κάρλα, διατρέχει ολόκληρο το μήκος του τοιχίου χωρίς η ευθεία να παρεκκλίνει (του τοιχίου) ούτε χιλιοστό. Η ευθεία που διατρέχει το μήκος του τοιχίου της ανατολικής πλευράς της λίμνης Κάρλα και καταλήγει στο αρχαίο θέατρο της Σπάρτης έχει μήκος 271,43 χιλιόμετρα.

– Αυτοί που υπέδειξαν τα σημεία που κτίσθηκαν ο ναός του Απόλλωνος στους Δελφούς, ο ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο, ο ναός της Νεμέσεως στον Ραμνούντα, ο Τύμβος της Αμφιπόλεως και το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης, 2500 χρόνια πριν σχηματισθεί η τεχνητή λίμνη Κάρλα, γνώριζαν με ακρίβεια χιλιοστού, α) το τελικό σχήμα που δόθηκε στην λίμνη Κάρλα το έτος 2010, β) τις ακριβείς γεωγραφικές συντεταγμένες, τον ακριβή γεωγραφικό προσανατολισμό και το ακριβές μήκος των τοιχίων που αποτελούν τις πλευρές της λίμνης Κάρλα, γ) το ακριβές περίγραμμα και τις ακριβείς διαστάσεις της. Είχαν απόλυτη γνώση της μορφολογίας και της γεωγραφίας του γηΐνου αναγλύφου καθώς και πλήρη γνώση του γεωδαιτικού προτύπου της Γης • αναλόγου ή και καλυτέρου του προτύπου WGS-84 που ο Πολιτισμός μας τελειοποίησε το 1984 και αναθεώρησε τελευταία φορά το 2004.

Ἀλαμπάσης Θανάσης